Mehmet ERDEM
7 Mar 20211 dk.
DEİZM VE ÖZGÜR İRADE
Her şeye kadir, her şeye hükmeden bir yaratıcı evreni yaratmış ve her şeyi kurallara bağlamış sonra da kendi haline bırakmış olsaydı özgür iradenin sadece bir yanılsama, bir vehim olduğu iddia edilebilirdi. Gerçekten her şeyi yöneten kurallar varsa, her şey belirlenmişse bizim bütün eylemlerimiz de belirlenmiş olacaktır. İnsan neden bu belirlenimin dışında kalsın?
İnsanoğlu gibi son derece karmaşık canlılar bir yana daha basit olan hayvanlar ve hatta bitkiler bile her durumda aynı tepkileri vermiyorlar. Neredeyse öngörülemeyecek kadar çok seçenek ve ihtimalin olduğu canlılar dünyasının önceden tamamen belirlenmesi gözlemlerimize ve gerçeklere aykırı.
Canlıların, özellikle de insanların iradelerinin varlığı deizmin iddialarını çürütmektedir. Çünkü her seçim ve eylem evrende birçok değişikliği beraberinde getirir. Kelebek etkisi ile evren değişir. Bu da trilyon tane trilyon ihtimalin hepsinin önceden hesaplanmasını ve belirlenmesini kabul etmek demektir.
Bunun yerine her şeye gücü yeten ve her şeyi bilen bir yaratıcının evrene her an müdahale ettiğini kabul etmek daha basit ve daha mantıklı bir açıklamadır.