KUR’AN MEALİ-ÇEVİRİ

Allah kelamı olan Kur’an-ı Kerim mu‘ciz bir kitaptır. Yani kendisini tam olarak anlamak ve anlatmaktan muhatabı âciz bırakan mûcizevî bir özellik taşır. Ayrıca Arap dilinin ve belağatının en yüksek örneğidir. Kur’an’daki mâna sonsuz olduğundan başka bir dile hatta Arapçaya tam tercümesi mümkün değildir.

Üç tür tercüme vardır: 1. Kabul edilebilir. 2. Yeterli. 3. Eşdeğer.

Kabul edilebilir tercüme, bir dildeki metnin başka bir dile, anlam ve mesaj yönünden çok büyük hata olmadan aktarılması demektir. Yeterli tercüme, çeviri metnin, orijinal metnin çoğu özelliklerini taşıması, eşdeğer tercüme ise, çeviri metnin, orijinal metnin bütün özelliklerini taşıması, yani kaynak metni okuyan birinde oluşan bütün etkilerin, hedef metni okuyanda da oluşması demektir. "Tercüme/çeviri"den kastedilen "eşdeğer" tercümedir. Eğer, Kur'an-ı Kerim'in bütün özellikleri, bütün meziyetleri tercümesinde varsa, o tercüme "eşdeğer" bir tercümedir, yoksa ona bir tercüme demek doğru olmaz. Olsa olsa kısa bir "meal" denebilir.

Bu yüzden Kur’an’ın harfiyen değil mâna ve mefhum bakımından tercümesine meal denmiştir. Meâl bir söze veya metne az çok yorum katma anlamı taşıdığı için her meal bir tefsirdir aslında. Bir ayet üzerinde düşünme ve ondan murat edilen mânayı anlama çabasıdır.

Çeviride kayıplar kaçınılmazdır. Zaten kayıpsız çeviri yapmak imkansızdır. Çeviride çok anlamlılık, yan anlamlılık, sentaks bakımından ve semantik açıdan farklı mânalara gelme ihtimali taşıyan Kur’an ifadelerinden tercihe şayan mânayı bulup çıkarmak için takdir ve tayinde bulunmak söz konusudur; böyle olunca çeviri sırasında tefsir ve te’vil kaçınılmazdır. 

Meâli bir tür “yorumlu çeviri” veya “mânevî tercüme” diye nitelendirmek de mümkündür; çünkü meâlen tercümede mâna ve mefhum esas alındığı için lafızda ne söylendiğinden çok ne söylenmek istendiği yansıtılmaya çalışılır. Bu durumda yorum kaçınılmaz olduğundan meâlde eksiklik kadar fazlalık bulunması da mümkündür.