RAMAZAN ORUCUNUN SEROTONİN, DOPAMİN, BEYİN KAYNAKLI NÖROTROFİK FAKTÖR VE SİNİR BÜYÜME FAKTÖRÜ KONSANTRASYONUNA ETKİLERİ
Dyt. Zeyneb YILDIRIM
Nörotransmitterler ve nörotrofik faktörler, hücre çoğalmasında, farklılaşmasında, hayatta kalmasında ve nöronların fonksiyonlarında önemli bir rol oynayan sinyal molekülleridir. Kalori kısıtlamasının, nörotrofinlerin ve nörotransmitter ve oksijen radikal metabolizmasının sentezini etkileyerek sinir sisteminin sağlığına yardımcı olabileceğine inanılmaktadır. Çalışmada Ramazan Ayı’nda 29 sağlıklı ve oruçlu bireyde (22 kadın ve 7 erkek; ortalama yaş 38 ± 3 yıl) serotonin, dopamin, beyin kaynaklı nörotrofik faktör (BDNF) ve sinir büyüme faktörünün (NGF) plazma seviyeleri araştırılmıştır. Deneklerde bu faktörlerin seviyeleri, üç kez (ELISA yöntemi kullanılarak) Ramazan’ın 14. ve 29. günlerinde test grubu olarak ve oruç ayından 2 gün önce kontrol grubu olarak ölçüldü.
Kontrol Grubu = Ramazan’dan 2 gün önce
İkinci Grup = Ramazan’ın 14. günü
Üçüncü Grup = Ramazan’ın 29. günü
1) Ramazan Ayı Boyunca Oruç Tutan Deneklerde Beyin Kaynaklı Nörotrofik Faktörün Plazma Düzeylerindeki Değişimlerin Oruç Tutulmayan Duruma Göre Değerlendirilmesi
İkinci gruptaki (Ramazan’ın 14. günü) BDNF düzeyleri kontrol grubuna göre anlamlı olarak %25 artmıştır (P <0.05). Üçüncü gruptaki (Ramazan’ın 29. günü) BDNF düzeyleri ikinci gruba göre%29 ve kontrol grubuna göre %47 oranında anlamlı olarak artmıştır.
2) Ramazan Ayı Boyunca Oruç Tutan Deneklerde Sinir Büyüme Faktörünün Plazma Düzeylerindeki Değişimlerin Oruç Tutulmayan Duruma Göre Değerlendirilmesi
İkinci gruptaki NGF düzeyleri kontrol grubuna göre %10 oranında anlamlı bir artış göstermiştir (P <0.05). Üçüncü gruptaki NGF düzeyleri ikinci gruba göre %14,7 ve kontrol grubuna göre %23,2 oranında önemli ölçüde artmıştır.
3) Ramazan Ayı Boyunca Oruç Tutan Deneklerde Plazma Dopamin Düzeylerindeki Değişimlerin Oruç Tutulmayan Duruma Göre Değerlendirilmesi
Dopamin düzeyleri üçüncü, ikinci ve kontrol grupları arasında anlamlı bir farklılık göstermemiştir (P <0.05).
4) Ramazan Ayı Boyunca Oruç Tutan Deneklerde Plazma Serotonin Düzeylerindeki Değişimlerin Oruç Tutulmayan Duruma Göre Değerlendirilmesi
İkinci gruptaki plazma serotonin düzeyleri kontrol grubuna göre %33,4 oranında anlamlı derecede artmıştır (P <0.05). Üçüncü gruptaki serotonin düzeyleri de ikinci gruba göre %14,7 ve kontrol grubuna göre %43,1 oranında önemli ölçüde artmıştır.
Birçok çalışma kısıtlı beslenmenin serotonin seviyelerini arttırdığını göstermektedir. Bu çalışmada dopamin düzeylerinde anlamlı bir değişiklik olmaması, serotonin düzeyindeki artışın dopamin salınımını kısmen bastırdığı sebebiyle olabileceği açıklanmıştır.
Sonuç olarak, çalışma Ramazan ayı boyunca serotonin, BDNF ve NGF plazma seviyelerinin önemli ölçüde arttığını göstermektedir. Bununla birlikte, altta yatan mekanizmaları daha iyi anlamak için daha fazla araştırmaya ihtiyaç olduğu belirtilmiştir.
KAYNAK: Bastani, A., Rajabi, S., & Kianimarkani, F. (2017). The Effects of Fasting During Ramadan on the Concentration of Serotonin, Dopamine, Brain-Derived Neurotrophic Factor and Nerve Growth Factor. Neurology international, 9(2), 7043. https://doi.org/10.4081/ni.2017.7043